Markten in beweging: euro sterkt aan, Amerikaanse dominantie brokkelt af
Midyear Economic & Investment Outlook
Uit een studie van hoofdeconoom Koen De Leus blijkt dat de Belgische economie tot de kwetsbaarste ter wereld behoort op het vlak van de oplopende vergrijzingskosten. De Europese eenheidsmunt is daarentegen aan een opmars bezig, onder meer door de afname van kapitaalstromen naar dollaractiva in het voordeel van Europese activa. Dat laatste is een van de redenen waarom hoofdstrateeg Philippe Gijsels het heeft over het einde van het Amerikaanse exceptionalisme, wat onder meer gevolgen heeft voor de – veelal Amerikaanse - technologiewaarden. Op de financiële markten ten slotte blijft de volatiliteit aanhouden, terwijl er optimisme is rond het grondstoffencomplex.
2025-06-12 Slideshow MEO 2025.pdf
PDF 3.1 MB
BNP Paribas Fortis stelt een update van zijn vergrijzingskwetsbaarheidsindex1 voor, die de bank in 2023 voor het eerst opstelde. Hij meet aan de hand van 5 parameters2 in welke mate België gevoelig is voor vergrijzingskosten in vergelijking met 17 andere geïndustrialiseerde landen.
België is erg kwetsbaar voor vergrijzing
Ons land blijkt tot de allerkwetsbaarste te behoren. In 2003 categoriseerde een gelijkaardige studie van het Center for Strategic and International Studies ons land nog als gemiddeld kwetsbaar. Dat het thema belangrijk is in de huidige wereldeconomie blijkt ook uit het feit dat het Internationaal Monetair Fonds in zijn recentste World Economic Outlook een apart hoofdstuk wijdt aan de oplopende pensioenkosten in zowel de ontwikkelde als de ontwikkelingslanden.
“De conclusie van onze recentste vergrijzingskwetsbaarheidsindex is dat vooral de Scandinavische landen sterk scoren, terwijl de Angelsaksische een lage tot middelgrote kwetsbaarheid vertonen”, zegt Koen De Leus. “Onder aan de rangschikking vinden we naast een aantal Zuid-Europese landen ook België. Terwijl andere landen hervormingen doorvoerden om de vergrijzingskosten te drukken, deed ons land dat niet. Het gevolg is dat België relatief achteruitgaat.”
Rangschikking van de vergrijzingskwetsbaarheidsindex 2025, van minst naar meest kwetsbaar:
| 7. Nederland | 13. Luxemburg |
2.Zweden | 8. Noorwegen | 14. Portugal |
3. Denemarken | 9. Verenigd Koninkrijk | 15. Japan |
4. Australië | 10. Verenigde Staten | 16. België |
5. Canada | 11. Duitsland | 17.Italië |
6. Ierland | 12. Frankrijk | 18. Spanje |
De belangrijkste vaststellingen van de studie:
- De overheidsschulden staan gemiddeld op hun hoogste niveau sinds de Tweede Wereldoorlog.
- De Angelsaksische landen hebben nog ruimte om de overheidsinkomsten te verhogen, in tegenstelling tot de Europese landen. De belastinginkomsten in de Scandinavische landen – en België en Frankrijk – zijn al zeer hoog.
- De afhankelijkheidsratio stijgt de komende decennia vooral sterk in de Zuid-Europese landen.
- Het aandeel van de overheidspensioenen ligt in de meeste Europese landen boven de 75%. Voor de meeste Angelsaksische landen (en Nederland) blijft dat onder de 50% door het grote aandeel van de bedrijfspensioenen.
- De actuele waarde van bijkomende socialezekerheidsuitgaven over de periode 2024-2050 zou de Amerikaanse schuld meer dan verdubbelen (indien er geen hervormingen worden doorgevoerd). Spanje en België scoren hier ook zeer slecht.
“De combinatie van een precaire financiële overheidstoestand met sterk oplopende vergrijzingskosten verplicht België om snel en doeltreffend structurele hervormingen door te voeren. Het huidige pad blijven bewandelen is onhoudbaar”, besluit Koen De Leus.
De vergrijzing is niet de enige zorg voor de Belgische economie, ook de geopolitieke onzekerheid is een bekommernis. Ze weegt op de Belgische bedrijven, die hun investeringen terugschroeven. De arbeidsmarkt koelt gestaag verder af, met een bescheiden piek van de werkloosheid van 6,5% eind 2026. Het momentum op de vastgoedmarkt keert ook stilaan terug: BNP Paribas Fortis gaat uit van 2,8% prijsgroei in 2025. Tegen die complexe achtergrond vat de regering-De Wever de fiscale consolidatie aan. Jobcreatie wordt een cruciale factor bij het dichtrijden van het tekort. Alleen lijkt de beoogde tewerkstellingsgraad van 80% weinig realistisch. De vereiste jobcreatie van bijna 500.000 eenheden ligt bijna dubbel zo hoog als de historische piek. Ook de rentelasten stijgen verder door. De interestsneeuwbal rolt onheilspellend verder en duwt de schuldratio jaarlijks 2 procentpunt hoger. |
Een sterke euro
De onzekerheid op het wereldtoneel laat zich voelen op macro-economisch vlak, onder meer op het vlak van de Amerikaanse dollar. Die verzwakt in het voordeel van – onder meer - de euro. Bij de start van 2025 was er consensus dat de euro-dollarkoers op pariteit afstevende. Vandaag zien we dat de Europese munt aanzienlijk is aangetrokken tegenover de Amerikaanse, en er zit nog reserve in de tank. Een belangrijke reden is de huidige zware overweging van dollaractiva in investeringsportefeuilles. Zelfs een gedeeltelijke afbouw daarvan in het voordeel van Europese activa zou de euro een aanzienlijke duw in de rug geven.
Een herbalancering van de portefeuilles is ook te begrijpen in het licht van de sinds covid gewijzigde macro-economische beleidsmix in Europa, die meer gericht is op groei. Een expansiever begrotingsbeleid in combinatie met een structureel strakke arbeidsmarkt zet de Europese economie onder stoom en verhoogt de rentevoeten. Om meer investeringsgeld aan te trekken heeft Europa wel een diepere en liquidere kapitaalmarkt nodig. Vandaar dat het sterk inzet op de uitbouw van een kapitaalmarktunie of een spaar- en investeringsunie.
Verzekeraars en pensioenfondsen moeten zorgen voor de kritieke massa om diepgang en liquiditeit aan de kapitaalmarktunie te bieden. Daartoe versoepelt Europa de regels voor de aankoop van gesecuritiseerde3 leningen door levensverzekeraars. Daarnaast doet het een nieuwe poging om de oprichting van pan-Europese pensioenen en de verdere uitbouw van bedrijfspensioenen te stimuleren. De gezamenlijke uitgifte van euro-obligaties tot slot zou een volgende stap zijn naar een geïntegreerder Europa. En lukt dat niet met alle lidstaten, dan wel met een ‘coalition of the willing’. Dat alles moet de euro tegen het einde van het jaar in de richting van 1,18 USD hebben geduwd, en 1,22 USD eind 2026.
Het einde van het Amerikaanse exceptionalisme
Jarenlang stond de hele wereld te dringen om het steeds groter wordende Amerikaanse overheidstekort te financieren. Bovendien gingen ook nog eens duizenden miljarden aan investeringsstromen in de richting van de Verenigde Staten. Daardoor komt het dat de MSCI World-index voor 75% bestaat uit Amerikaanse aandelen. Een ander gevolg is de zeer sterke Amerikaanse dollar, die door de hele wereld als reservemunt wordt beschouwd en als toevluchtsoord dient bij eender welk teken van crisis of onrust. Dat alles noemen we het Amerikaanse exceptionalisme.
In de eerste helft van 2025 lijkt dat vertrouwen in de Verenigde Staten kleiner te zijn geworden. Investeringen in het overheidspapier en de aandelenmarkten van de VS zijn afgenomen, waardoor Amerikaanse activa sinds het begin van dit jaar minder goed presteren.
“Het is overdreven om te stellen dat de Amerikaanse dollar zijn status van reservemunt verliest”, stelt Philippe Gijsels. “Er is namelijk op dit moment geen valabel alternatief. Wel zou het kunnen dat we nog maar aan het absolute begin staan van een zeer grote trend waarbij Amerikaanse activa verzwakken en de kapitaalstromen zich evenwichtiger over de wereld verspreiden.”
Aanhoudende volatiliteit op de markten
We zitten momenteel in een periode die Neil Howe omschrijft als een ‘fourth turning’4: een periode die gekenmerkt wordt door grote geopolitieke onzekerheid en conflict, waarin stukken van de bestaande wereldorde worden afgebroken. Die wereldorde wordt in de nieuwe ‘first turning’ (een moment dat Howe zelf ergens in 2030 legt, maar waar geen vast tijdstip voor bestaat) opnieuw opgebouwd. Howes gedachtegang laat ons toe om de huidige - politieke - gebeurtenissen op het wereldtoneel te contextualiseren.
De geopolitieke en economische onzekerheid zal onvermijdelijk blijven leiden tot volatiliteit op de markten. Philippe Gijsels verwijst naar ‘De Nieuwe Wereldeconomie’5, het boek dat hij schreef samen met Koen De Leus:
“In ons boek spreken we van ‘multiglobalisering’. Door die fragmentatie van de wereld wordt het steeds moeilijker om over een globale economische cyclus te spreken. De grote blokken – we hebben het dan voornamelijk over de Verenigde Staten, Europa, Japan en China – bewegen niet langer aan dezelfde snelheid en in dezelfde richting. Ook de acties van de centrale banken zullen mogelijk gaan divergeren. Dat brengt grote bewegingen met zich mee op het vlak van aandelen, munten, grondstoffen én rentetarieven.”
Groei, inflatie en rente Verenigde Staten President Trump bracht onzekerheid op macro-economisch vlak. Dat vertaalt zich voor de Verenigde Staten in een quasi-halvering van de groei tot 1,5% voor 2025 en een identieke groei in 2026. Gelukkig zijn de hoge wederkerige tarieven – voorlopig – van de baan waardoor een echte recessie waarschijnlijk vermeden wordt. De Amerikaanse inflatie ligt boven de 3%. Wat de rente betreft, is de manoeuvreerruimte van de Federal Reserve beperkt vanwege de extreem hoge inflatieverwachtingen. De groeivertraging en de stijging van de werkloosheid zetten de Amerikaanse centrale bank uiteindelijk wel aan tot actie: de rente zal eind 2026 uitkomen op 3,5%, ten opzichte van 4,5% nu. Europa In de Eurozone blijft de schade al bij al beperkt. De groei trekt langzaam aan tot respectievelijk 1,1% in 2025 en 1,3% in 2026. De shift naar meer autonomie is structureel en leidt op termijn tot hogere groei en inflatie. Duitsland, met zijn investeringsprogramma van 500 miljard euro, speelt daarbij een belangrijke rol. De inflatie in Europa daalt in de richting van de beoogde 2%. Dat laat de Europese Centrale Bank (ECB) toe om de rente verder te verlagen naar 1,75% tegen eind 2025. In 2026, als de effecten van het Duitse stimuleringsprogramma meer tot uiting komen, verhoogt de ECB de rente opnieuw naar 2,25%. België Voor België verwachten we na een sterker dan verwachte groei in het eerste trimester van 2025 dat de groei in het huidige kwartaal een stuk lager zal zijn. Dat brengt onze jaarvoorspelling op 1,1% groei voor dit jaar en 1,2% voor volgend jaar. De inflatie zien we in 2025 op 2,9% en in 2026 op 1,8%. |
Grondstoffen In de huidige economische situatie zullen goud en zilver het goed blijven doen. Ook voor de toekomst van de meer industriële metalen is er optimisme: zij zullen blijven profiteren van een sterke vraag door de elektrische revolutie, en ook de zwakkere Amerikaanse dollar is een voordeel voor de waarde van onder meer koper, lithium en nikkel. BNP Paribas Fortis verwacht dat het grondstoffencomplex het in de tweede helft van 2025 zeer goed zal doen, maar tegelijkertijd zeer volatiel zal blijven. |
Technologiewaarden Tot hiertoe hebben de ‘Magnificent 7’ (Alphabet, Amazon, Apple, Meta, Microsoft, Nvidia en Tesla) in 2025 minder sterk gepresteerd dan voorheen. Het onder druk staan van de Amerikaanse technologiewaarden hangt nauw samen met het hierboven aangehaalde einde van het Amerikaanse exceptionalisme. Bij het opstellen van de assetallocatie is het dus van belang om na te denken over de grootte van het stuk Amerikaanse aandelen in het algemeen en technologiewaarden in het bijzonder. Zullen we kunnen spreken van een Europese ‘renaissance’ en dus het aandeel aan Europese activa moeten verhogen? Het antwoord daarop is dat een evenwicht dient nagestreefd te worden, met een focus op kwaliteit en diversificatie. In een wereld waarin de inflatie, de rente en de waarde van grondstoffen structureel hoger zullen zijn, zal het verschil tussen goed en minder goed presterende bedrijven namelijk alleen maar groter worden. Ten slotte is de revolutie die we beleven op het vlak van artificiële intelligentie en quantumtechnologie een enorme opportuniteit. En wie technologie zegt, zegt vooralsnog Verenigde Staten. |
NOOT: dit persbericht werd geschreven op 5 juni 2025.
1 Meer details over de index zijn te vinden in de bijgaande slides.
2 (1) Hoogte van netto-overheidsinkomsten ; (2) hoogte van netto-overheidsschulden ; (3) de toename van de afhankelijkheidsgraad ; (4) het aandeel van de overheidspensioenen in de totale pensioenlast ; (5) de actuele waarde van alle extra pensioen- en gezondheidsuitgaven tussen 2024 en 2050
3 Securitisatie is een proces waarbij een kredietgever, zoals een bank, de leningen die hij in bezit heeft (bv. hypotheken) "herverpakt" tot effecten die aan beleggers kunnen worden verkocht. De beleggers ontvangen dan de opbrengsten die door de onderliggende leningen worden gegenereerd. (https://www.consilium.europa.eu/nl/policies/securitisation/#:~:text=Securitisatie%20is%20een%20proces%20waarbij,de%20onderliggende%20leningen%20worden%20gegenereerd)
4 Howe, N. (2023). The Fourth Turning Is Here: What the Seasons of History Tell Us about How and When This Crisis Will End. India: Simon & Schuster.
5 De Leus, K., Gijsels, P. (2023). De nieuwe wereldeconomie: Investeren in tijden van superinflatie, hyperinnovatie en klimaattransitie. Belgium: Terra - Lannoo, Uitgeverij.
BNP Paribas Fortis (www.bnpparibasfortis.com) biedt in België een totaalpakket van financiële diensten aan particulieren, zelfstandigen, beoefenaars van vrije beroepen, ondernemingen en publieke instellingen. Op het gebied van verzekeringen werkt BNP Paribas Fortis nauw samen, als verbonden agent, met AG Insurance, leider op de Belgische markt. De bank verstrekt internationaal ook maatoplossingen aan vermogende particulieren, grote ondernemingen en publieke en financiële organisaties. Daarbij maakt zij gebruik van de knowhow en het wereldwijde netwerk van BNP Paribas.
BNP Paribas (www.bnpparibas.com) is de grootste bank van de Europese Unie en een belangrijke internationale bancaire speler. De bank is actief in 65 landen en telt bijna 185.000 medewerkers, van wie meer dan 145.000 in Europa. De groep bekleedt sleutelposities in haar drie kernactiviteiten: Commercial, Personal Banking & Services voor alle commerciële banken van de groep en verschillende gespecialiseerde metiers, zoals BNP Paribas Personal Finance en Arval; Investment & Protection Services voor spaar-, beleggings- en verzekeringsoplossingen; en Corporate & Institutional Banking, dat zich op bedrijfs- en institutionele klanten toelegt. Op basis van haar solide, gediversifieerde en geïntegreerde model helpt de groep al haar klanten (particulieren, verenigingen, ondernemers, kmo’s, grote bedrijven en institutionele klanten) hun projecten te realiseren met financierings-, beleggings-, spaar- en verzekeringsoplossingen. BNP Paribas heeft vier thuismarkten in Europa (België, Frankrijk, Italië en Luxemburg) en ontplooit zijn geïntegreerde commercialbankingmodel ook in het Middellandse Zeegebied, Turkije en Oost-Europa. Als vooraanstaande internationale bancaire speler beschikt de groep over toonaangevende platformen en metiers in Europa, een sterke aanwezigheid in Noord- en Zuid-Amerika en solide en snelgroeiende activiteiten in Azië-Pacific. BNP Paribas hanteert in al zijn activiteiten een maatschappelijk verantwoorde en milieubewuste aanpak. Zo kan het meebouwen aan een duurzame toekomst en tegelijkertijd goede resultaten en de stabiliteit van de groep verzekeren.
.jpg)
